Twardość wody wodociągowej

 

Informacja o twardości wody jest szczególnie istotna dla odbiorców posiadających nowsze modele zmywarek, których instrukcje obsługi zawierają wytyczne odnośnie dozowania środków do zmiękczania wody. Twardość wody w różnych punktach miasta może różnić się o kilka stopni, jednak różnice te nie powinny mieć wpływu na funkcjonowanie sprzętów AGD, takich jak pralki czy zmywarki.

Twardość ogólną można podzielić na:

• twardość wapniową – wywołaną przez rozpuszczone sole wapnia;
• twardość magnezową – wywołaną przez rozpuszczone sole magnezu.
• twardość węglanowa – związana z obecnością związków w postaci wodorowęglanów, węglanów i wodorotlenków wapnia i magnezu. Jest to część twardości ogólnej wody, która zanika po przegotowaniu (proces osadzania kamienia kotłowego) – tzw. twardość przemijająca.

Twardość niewęglanowa – powodowana przez występowanie innych związków wapnia i magnezu, np. siarczanów, chlorków, azotanów, krzemianów. Nie zmienia się przy podgrzewaniu i gotowaniu wody.

Naturalne źródła wody, zawierają zwykle do 10 mgMg/l. Rzadko występują wody zawierające więcej niż 100 mg magnezu na litr. Zwykle przeważa twardość wapniowa. Często możemy się spotkać z różnego rodzaju stopniami określającymi twardość wody.

Stopień twardości wody – jednostka twardości wody. Obowiązującą w Polsce jednostką twardości wody jest 1 mg CaCO3/l – znana w literaturze jako stopień amerykański. Poprzednio stosowaną jednostka był 1 miligramorównoważnik (mval) jonu Ca (lub Mg) na litr wody. Stosowano również inne jednostki, takie jak: stopnie niemieckie, angielskie i francuskie, które różnie definiowano. W Polsce najczęściej występowały stopnie niemieckie (1 °n = 10 mg CaCO/l).

W poniższej tabeli przedstawiono zależności pomiędzy różnymi jednostkami twardości, w których może być wyrażona twardość wody, np. w instrukcjach obsługi sprzętów AGD.

Tabela 1 .Wartość współczynników przeliczeniowych twardości wody dla poszczególnych jednostek.

Jednostka	mmol/l	mval/l	0niem [0dH]	0ang [0C]	0franc [0f]	mg CaCO3/l
mmol/l	1	2	5,61	7,02	10	100
mval/l	0,5	1	2,8	3,5	5	50
0niem [0dH]	0,178	0,356	1	1,25	1,78	17
0ang [0C]	0,143	0,286	0,8	1	1,43	14
0franc [0f]	0,1	0,2	0,56	0,7	1	10
mg CaCO3/l	0,01	0,02	0,056	0,07	0,1	1

 

Na przykład: 1 mval / l = 50 mg CaCO3 / l = 2,8 ⁰ niemieckiego

W Polsce zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Zdrowia, twardość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi musi zawierać się w przedziale 60 – 500 mg CaCO3/l, czyli zgodna z normą jest woda od bardzo miękkiej do twardej.

W gminie Brwinów (oprócz Podkowy Leśnej) wodę dostarczany z trzech stacji uzdatniania wody: SUW – A, SUW – B umiejscowione na ul 11 Listopada 5 oraz SUW – Parzniew, który znajduje się w Parzniewie przy ulicy 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej.

 

W tabelce 2. Przestawiono wyniki badań z miesiąca maja 2024 odnośnie twardości ogólnej

Miejsce poboru	Badany parametr	j.m.	Metoda badania wg	Wymagania	Wynik
ul. 11 Listopada 5, SUW A i B, Brwinów	Twardość ogólna (sumaryczna zawartość wapnia i magnezu)	mg/l CaCO3	PN-EN ISO 17294-2:2016-11	od 60 do 500; mg/l CaCO3; Rozp.MZ (Dz.U.2017.2294)	330
ul. Główna 1 sklep spożywczy, Parzniew – SUW	Twardość ogólna (sumaryczna zawartość wapnia i magnezu)	mg/l CaCO3	PN-EN ISO 17294-2:2016-11	od 60 do 500; mg/l CaCO3; Rozp.MZ (Dz.U.2017.2294)	290

Badania przeprowadzone przez akredytowane laboratorium.

 

Próg wyczucia smaku dla jonów wapnia kształtuje się w zakresie 100-300 mg/l, w zależności od towarzyszących anionów, ale również wyższe stężenia są do zaakceptowania przez konsumentów. Poziom twardości powyżej 500 mg/l na ogół uważany jest za nie do przyjęcia pod względem organoleptycznym (estetycznym).

Tabela 3 . Klasyfikacja wód wg twardości ogólnej

Woda	mg CaCO3/l	mmol/l	mval/l	0niem [0dH]	0ang [0C]	0franc [0f]
bardzo miękka	0 – 100	0 – 1	0 – 2	0 – 5,9	0 – 0,9	0 – 10
miękka	100 – 200	1 – 2	2 – 4	5,9 – 11,8	7,1 – 14,3	10 – 20
średnio twarda	200 – 350	2 – 3,5	4 – 7	11,8 – 20,6	14,3 – 25	20 – 35
twarda	350 – 550	3,5 – 5,5	7 – 11	20,6 – 32,4	25 – 39,3	35 – 55
bardzo twarda	>550	> 5,5	>11	>32,4	>39,3	>55

 

Kamień na dnie czajnika, ciemne, oleiste plamy o gorzkawym smaku na herbacie – to efekt obecności jonów wapnia i magnezu w wodzie do picia. Czy to jest bezpieczne dla zdrowia? Wg WHO nie ma żadnych przekonujących dowodów, że twardość wody powoduje niekorzystne skutki zdrowotne u ludzi. Wręcz przeciwnie, wyniki licznych badań sugerują, że twardość wody może chronić przed chorobami. Jednakże, dostępne dane są niewystarczające, aby udowodnić jakiś związek przyczynowo – skutkowy. Dlatego też, przy określaniu wartość dla twardości wody, nie kierowano się wpływem twardości na zdrowie człowieka.

Wapń i magnez są niezwykle istotne dla organizmu człowieka:

Wapń bierze udział w budowaniu kości oraz zębów. Niedobór wapnia może powodować osteoporozę. Wpływa również na pracę mięśni i przesyłanie sygnałów nerwowych. Wpływa na koagulację krwi oraz reguluje pracę serca. Niedobór potasu powoduje również nadmierną potliwość, nerwowość, wymioty oraz skurcze.

Magnez jest istotny w budowie kości oraz komórek, zwłaszcza komórek mięśni. Pomaga zachować równowagę systemu nerwowego i uczestniczy w budowie wielu enzymów. Niedobór magnezu powoduje rozdrażnienie nerwowość oraz skurcze.